Classical Conditioning Theory telugu – శాస్త్రీయ నిబంధన సిద్ధాంతం

Classical Conditioning Theory telugu – శాస్త్రీయ నిబంధన సిద్ధాంతం

రష్యా దేశానికి చెందిన ఇవాన్ పావ్లవ్ అనే జంతు శరీర ధర్మ శాస్త్ర వేత్త “శాస్త్రీయ నిబంధన సిద్ధాంతాన్ని“ ప్రతిపాదించారు. కుక్క జీర్ణ వ్యవస్థ పై పావ్ లవ్ చేసిన పరిశోధనలకు 1904 సంవత్సరంలో ఇతనికి సైన్స్ విభాగంలో నోబుల్ బహుమతి వచ్చింది.

2.ఈ సిద్ధాంతాన్ని గల ఇతర పేర్లు

A).నిబంధన అభ్యసనం ( Learning by Conditioned response)

B). నిబంధిత ప్రతిస్పందన సిద్ధాంతం (Theory of Conditioned response)

C).S-Type Theory (అనగా ఉద్దీపనకు ప్రాధాన్యతగల సిద్ధాంతము అని అర్థం) మరియు

Type -1 సిద్ధాంతము అని కూడా పిలుస్తారు.

D). సాంప్రదాయక నిబంధనము 

E). సాంకేతిక నిబంధనా సిద్ధాంతం 

F). ఉద్దీపన ప్రాధాన్యత సిద్ధాంతం

పావ్ లవ్ రచించిన గ్రంధాలు :-

1).The Conditioned reflex

2).The work of Digestive Glands

3.వీటిని గుర్తించుకోండి:-

సహజ ఉద్దీపన / ని ర్ని బందిత ఉద్దీపన:-( Un Conditioned Stimulus ) Short cut లో UCS  అని గుర్తుపెట్టుకోండి.

సహజ ప్రతిస్పందన/ ని ర్ని బందిత ప్రతిస్పందన :- (Unconditioned Response) short cut లొ UCR అని గుర్తు పెట్టుకోండి.

ఆసహజ ఉద్దీపన/కుత్రిమ ఉద్దీపన/నిబంధిత ఉద్దీపన (Conditioned Stimulus ) short cut లొ CS అని గుర్తుపెట్టుకోండి.

ఆసహజ ప్రతిస్పందన/కుత్రిమ ప్రతిస్పందన/నిబంధిత ప్రతిస్పందన (Conditioned Response) short cut లొ CR అని గుర్తుపెట్టుకోండి.

డ్రైవర్:-ఒక ఉద్దీపనకు ఇంతకుముందు లేనటువంటి సహస సిద్ధము కానటువంటి ప్రతిస్పందనను కల్పించడాన్ని ‘నిబంధనం’ అంటారు.

4.పావ్ లావ్ ప్రయోగము:-

ఈయన ఆకలితో ఉన్న కుక్కను తీసుకొని దానిని ప్రయోగ పరికరాల మధ్య బంధించాడు. దాని నోటిలోని లాలాజల గ్రంథులకు ఒక రబ్బరు గొట్టాన్ని అమర్చి, రెండవ చివరి ను ఒక కొలత పాత్ర లో ఉంచాడు. ఈ విధంగా కుక్క నోటి నుంచి ఎంత లాలాజలం ఊరు తుందో తెలుసుకున్నాడు.

a).పావ్ లవ్ మొదట కుక్కకు ఆహారం చూపిస్తే దానికి లాలాజలం ఊరింది.

ఆహారం (సహజ ఉద్దీపన) (U.C.S)

లాలాజలం స్రవించడం (సహజ ప్రతిస్పందన) (U.C.R)

b). ఆ తరువాత ఏ సంబంధము లేని ఆ సహజ ఉద్దీపన అయినా గంట మోగించి, శబ్దం చేసి దానితో పాటుగా ఆహారం పెట్టడం జరిగింది. ఈ చర్య మూడు నాలుగు సార్లు మళ్లీ మళ్లీ చేసి తరువాత గంట మోగిస్తే ఆహారం లభిస్తుందన్న భావన ఏర్పడుతుంది.

గంట శబ్దం +ఆహారం (అసహజ ఉద్దీపన+సహజ ఉద్దీపన) (C.S+U C.S)

లాలాజలం ప్రవహించడం (సహజ ప్రతిస్పందన)(U.C.R)

c). ఆ తరువాత ఆహార సమకూర్చిన పోయినా కేవలం గంట మోత తోనే కుక్క లాలాజలం శ్రవించింది.

గంటశబ్దం (ఆ సహజ ఉద్దీపన) (C.S)

లాలాజలం ప్రవహించడం (ఆసహజ ప్రతిస్పందన)(C.R)

5.నియమాలు :-

1). పునర్బలన నియమము:-మొదట ఆహారానికే లాలాజలం స్రవించే కుక్క, చివరకు గంట శబ్దానికి కూడా లాలాజలం స్రవిస్తుంది. ఎందుకనగా ఆహారానికి ముందు ఎక్కువ సార్లు గంట శబ్దం జోడించడం వలన పునర్బలనం ఏర్పడింది.

2). సాధారణీకరణం:-గంట శబ్దాన్ని పోలిన మరి ఏ ఇతర శబ్దాల కూడా, లాలాజలం స్రవిస్తే ఈ భావనను సాధారణీకరణం అంటారు. అనగా ఒక ఉద్దీపనకు పోలిన మరే ఇతర ఉద్దీపన లకు కూడా అదే ప్రతిస్పందన ఇవ్వడాన్ని సాధారణీకరణం అంటాము.

3). విచక్షణ:-ఆ సహజ ఉద్దీపన ను పోలిన మరి ఏ ఇతర ఉద్దీపన లకు ప్రతిస్పందించకుండా, కేవలం ఆ ఉద్దీపనకు మాత్రమే ప్రతిస్పందిస్తే దానిని విచక్షణ అంటారు.

4). వీలుప్తీ కరణము:- (విరమణ):-ఆ సహజ ఉద్దీపన లకు సహజ ఉద్దీపనలను జోడించడం మానివేస్తే, ప్రతిస్పందన కూడా ఆగిపోతుంది. దీనిని విలుప్తి కరణము లేదా విరమణ అని అంటారు.

5). ఉన్నత క్రమ నిబంధనము:-ఒక అసహజ ఉద్దీపనకు మరొక అసహజ ఉద్దీపన జోడించి రెండవ సారి జోడించిన ఆ సహజ ఉద్దీపనకు కూడా, సహజ ప్రతిస్పందన లాంటి ప్రతిస్పందన రాబట్టగలిగారు. దీనినే ఉన్నత క్రమ నిబంధనను అంటారు.

6). ఆయత్న సిద్ధ స్వాస్థం:- ప్రయోగాన్ని విరమించిన ప్పటికీ, కొంతకాలం తర్వాత కుక్క గంట శబ్దానికి లాలాజలం స్రవించడం.

Also read :

అభ్యసనం 

యత్నదోష అభ్యసన సిద్దాంతం 

స్మృతి – విస్మృతి

అభ్యసన రంగాలు

అభ్యసన బదలాయింపు

ప్రేరణ

సాంఘిక-సాంసృతిక సిద్దాంతము

పరిశీలన అభ్యసన సిద్దాంతము 

అంతర్ దృష్టి అభ్యసనం 

కార్యసాధక నిబందనం